Gospodarka społeczna i solidarna (ESS) skupia szereg struktur, których celem jest pogodzenie użyteczności społecznej, solidarności, wyników gospodarczych i demokratycznego zarządzania, z ambicją zapewnienia naszemu społeczeństwu większej spójności społecznej.
Są to partnerstwa, a nie spółki kapitałowe, które działają w sposób kolektywny i demokratyczny, a ich priorytetem jest terytorium lokalne.
Są one zjednoczone wokół kilku głównych zasad:
cel ukierunkowany na interes ogólny lub zbiorowy,
demokratyczne zarządzanie, oparte na zasadzie "jedna osoba = jeden głos",
ograniczona lukratywność,
prymat osoby ludzkiej nad kapitałem,
silny związek z własnym terytorium,
bezpłatne członkostwo.
Ustawa o ESS z 31 lipca 2014 r. nadała ESS taką definicję:
Gospodarka społeczna i solidarna to sposób przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego dostosowany do wszystkich obszarów działalności ludzkiej, do którego przystępują osoby prawne prawa prywatnego, spełniające łącznie następujące warunki:
Dążenie do celu innego niż wyłączny podział zysków;
Demokratyczny sposób zarządzania, określony i zorganizowany przez statut, przewidujący informowanie i uczestnictwo, którego wyraz nie jest związany wyłącznie z wkładem kapitałowym lub wysokością wkładu finansowego, wspólników, pracowników i interesariuszy w osiągnięciach przedsiębiorstwa;
Zarządzanie zgodnie z następującymi zasadami:
Zyski są przeznaczane głównie na cel utrzymania lub rozwoju działalności spółki;
Utworzone rezerwy obowiązkowe, które nie mogą być dzielone, nie mogą być wypłacane...
Firmy uznane przez prawo jako należące do ESS mają różne statuty: stowarzyszenia, spółdzielnie, towarzystwa wzajemne, fundacje, przedsiębiorstwa społeczne... Większość z nich to stowarzyszenia.
Trochę historii
Dzisiejsza Gospodarka Społeczna i Solidarna ma starożytne korzenie. Mężczyźni i kobiety od dawna mieli pomysł pomagania sobie nawzajem, zrzeszania się, łączenia swoich pomysłów i pieniędzy, aby przetrwać, żyć lepiej lub zorganizować się zawodowo. Tę solidarność można znaleźć, już w średniowieczu, w tych szczególnych organizacjach, które są "gildie", korporacje, bractwa, towarzystwa ...
Jednak to w XIX wieku, w reakcji na trudności i niesprawiedliwości spowodowane rewolucją przemysłową, to, co miało stać się Ekonomią Społeczną, naprawdę się zakorzeniło. Idee, które pojawiły się w tym czasie, przybrały różne formy, takie jak stowarzyszenia robotnicze, towarzystwa wzajemnej pomocy, spółdzielnie rolnicze, robotnicze spółdzielnie produkcyjne, konsumpcyjne i kredytowe.
Zaczęli je teoretyzować tacy myśliciele jak Charles Gide (1847-1932), dla którego Ekonomia Społeczna była "inną organizacją życia politycznego i społecznego".
Tak narodziły się pod koniec XIX wieku statuty spółdzielni i towarzystw wzajemnych, a następnie w 1901 roku stowarzyszeń. Przez długi czas mianem gospodarki społecznej określano wszystkie trzy rodziny, które zajmowały się szczególnie ochroną socjalną, ubezpieczeniami, bankowością, akcją społeczną, oświatą ludową, sportem, kulturą i rolnictwem...
W swojej nowoczesnej definicji Ekonomia Społeczna i Solidarna jako "inny zbiorowy sposób prowadzenia działalności gospodarczej" została zinstytucjonalizowana na początku lat 80-tych, po długim okresie wycofywania się z areny publicznej.
Mnożące się inicjatywy, szczególnie w odpowiedzi na skutki kryzysów społecznych i środowiskowych, przywróciły jej widoczność, która od tego czasu stale się rozwija, aż do jej legislacyjnego uznania ustawą z 31 lipca 2014 roku.
Kilka kamieni milowych
1830: Termin Ekonomia Społeczna pojawia się po raz pierwszy, kiedy Charles Dunoyer publikuje "Nowy traktat o ekonomii społecznej".
1850: Ustawa o Towarzystwach Wzajemnej Pomocy (Mutual Aid Societies Act)
1885: Utworzenie pierwszej francuskiej federacji spółdzielni konsumenckich.
1898: Pierwszy statut Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych
1900: Na Targach Światowych powstaje pawilon gospodarki społecznej.
1901: Ustawa o wolności stowarzyszeń
1947: Ustawa określająca status współpracy
1980: Publikacja Karty Ekonomii Społecznej, określającej jej zasady i wartości.
1981: Utworzenie Międzyresortowej Delegacji ds. Ekonomii Społecznej
2000: Utworzenie Sekretariatu Stanu ds. Gospodarki Społecznej i Solidarnej.
2001: Utworzenie CEGES (Rada Przedsiębiorstw, Pracodawców i Ugrupowań Ekonomii Społecznej), organu reprezentującego sektor. Ogłoszona zostaje Europejska Karta Ekonomii Społecznej.
2004: Utworzenie CNCRES, która zrzesza wszystkie CRES.
2006: Utworzenie Wyższej Rady Ekonomii Społecznej, organu konsultacyjnego między władzami publicznymi a sektorem.
2014 : Ustawa dotycząca ESS, znana jako ustawa Hamona.